Η αποταύτιση από τις σκέψεις και η διάλυση της ψευδαίσθησης του εαυτού

Δεν είναι τυχαίο που όλοι οι μεγάλοι σοφοί έχουν μιλήσει για την αποταύτιση. Άλλοι την ονόμασαν αυταπάρνηση και άλλοι υπέρβαση του εαυτού ή του Εγώ. Αποταυτίζομαι από τις αυτοπροσδιοριστικές σκέψεις σημαίνει χάνω την ταυτότητά μου και υπερβαίνω την ψευδαίσθηση που λέει ότι για να λειτουργήσει το σώμα μου είναι απαραίτητο να υπάρχει ένας εαυτός.

Οι ψευδαισθήσεις σχετικά με την ταυτότητά μας -το τι είμαστε- μας δίνουν την εντύπωση ότι το σώμα μας δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την καθοδήγηση ενός εαυτού. Οι σκέψεις που επαναλαμβάνει ο νους μας καθημερινά, δίνουν την εντύπωση ότι προέρχονται από έναν εαυτό. Είναι το "εγώ" που λέμε όλοι: "Εγώ πιστεύω, εγώ ελπίζω, εγώ επιθυμώ, εγώ συμφωνώ, εγώ διαφωνώ", κ.ο.κ.

Υπάρχει ένας πολύ εύκολος τρόπος για να αρχίσει κάποιος να διαλύει την ψευδαίσθηση του εαυτού μέσα στο σώμα του. Είναι η μέθοδος της "εξερεύνησης του εαυτού" (self enquiry) που δίδαξε ο Ινδός σοφός Ραμάνα Μαχάρσι στα μέσα του προηγούμενου αιώνα και που συνεχίζουν να διδάσκουν αρκετοί δάσκαλοι της αυτογνωσίας σήμερα, όπως ο Ρούπερτ Σπάιρα, ο Γκάρυ Ουέμπερ και ο Μούτζι.

Το αντικείμενο της αμφισβήτησης είναι η μεγαλύτερή μας ταύτιση, που για τους περισσότερους από εμάς είναι το όνομά μας και το περιεχόμενο της μνήμης γύρω από την ταυτότητά μας. Χρησιμοποιώντας κάποιες ερωτήσεις αμφισβητούμε την ύπαρξη και τη συνοχή αυτής της ταυτότητας. Ο σκοπός είναι να εστιάσουμε την προσοχή μας σ' αυτά που αντιλαμβανόμαστε βιωματικά ότι υπάρχουν και να την αποσπάσουμε από τις σκέψεις, οι οποίες ούτως ή άλλως δεν ανταποκρίνονται σε υπαρκτές δομές ή εμπειρίες.

Καθόμαστε λοιπόν σε μια καρέκλα ή στο πάτωμα (όπως κάνουμε στο διαλογισμό) και φέρνουμε την προσοχή μας στις αισθήσεις του σώματος. Οι αισθήσεις αυτές είναι που μας επιτρέπουν να γνωρίζουμε την ύπαρξη του σώματος: η αναπνοή, η αίσθηση των χειλιών μας, οι διάφορες αισθήσεις του σώματος στα σημεία όπου αυτό ακουμπάει στην καρέκλα ή στο πάτωμα, η αφή (αν τα χέρια μας αγγίζουν μεταξύ τους), ένα συναίσθημα, κ.ά. Σκανάροντας το σώμα μας μπορούμε εύκολα να κατονομάσουμε όλες αυτές τις αισθήσεις. Πέρα από αυτές τις αισθήσεις και τις αισθήσεις της αντίληψης δεν υπάρχει κάτι άλλο που να μαρτυρά την ύπαρξη του σώματος. Το σώμα μας το αντιλαμβανόμαστε μόνο ως ένα σύνολο αισθήσεων που αναγνωρίζονται από την εμπειρία της επίγνωσης.

Έχοντας αυτές τις αισθήσεις ως σημεία αναφοράς για το τι γνωρίζουμε βιωματικά ότι είναι το σώμα μας, φέρνουμε στο νου μας τις σκέψεις γύρω από την ταυτότητά μας και το όνομά μας και αναρωτιόμαστε: "Πού είναι τώρα ο/η [το όνομά μας]; Έχω επίγνωση της ύπαρξης των διαφόρων αισθήσεων στο σώμα, αλλά δεν γνωρίζω βιωματικά την ύπαρξη ενός εαυτού. Πέρα από το σώμα, τι άλλο υπάρχει; Υπάρχει η επίγνωση, μέσω της οποίας γνωρίζω βιωματικά την ύπαρξη των αισθήσεων του σώματος. Πέρα από το σώμα και την επίγνωση, τι άλλο υπάρχει; Πού είναι ο εαυτός, ο/η [το όνομά μας] πέρα από τις αισθήσεις του σώματος και τις σκέψεις; Υπάρχει κάποιος εαυτός ξεχωριστά από τις σκέψεις;"

Ο Ραμάνα Μαχάρσι

Με αυτή την μέθοδο αντιλαμβανόμαστε βιωματικά ότι ο εαυτός είναι οι σκέψεις που αναφέρονται σ' αυτόν. Ο εαυτός δημιουργείται ταυτόχρονα με την εμφάνιση των σκέψεων "εγώ πιστεύω, εγώ ελπίζω, εγώ επιθυμώ, κ.τ.λ", και των σκέψεων που λένε "είμαι αυτός/ή, είμαι έτσι/αλλιώς, είμαι κάτι/κάπως". Πέρα από αυτές τις σκέψεις δεν υπάρχει κάποιος εαυτός.

Επαναλαμβάνοντας την παραπάνω μέθοδο μερικές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας και για αρκετό καιρό, όπως δίδαξε ο Ραμάνα Μαχάρσι, ο νους προγραμματίζεται με τέτοιο τρόπο που δεν κυριαρχείται πλέον από την ψευδαίσθηση ότι υπάρχει ένας εαυτός πέρα από την επίγνωση που γνωρίζει τις αισθήσεις στο σώμα, τις πέντε αισθήσεις και τις σκέψεις. Το σώμα απελευθερώνεται σιγά σιγά από όλες τις εντάσεις που προέρχονταν από την ψευδαίσθηση του εαυτού, τους φόβους και τα αισθήματα ανεπάρκειας και ανασφάλειας, και αρχίζει να λειτουργεί με τον φυσικό αυθορμητισμό του. 

Η αποταύτιση αφορά όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους, τόσο αυτούς που θέλουν να γνωρίσουν τι είναι, όσο και αυτούς που θέλουν να απαλλαγούν από μια ψευδαίσθηση που τους ταλαιπωρεί και κάνει τη ζωή τους δυσλειτουργική. Όσοι είναι λειτουργικοί και δεν ασχολούνται με την αυτογνωσία, θα συνεχίσουν να ζουν με την ψευδαίσθηση ενός εαυτού, που ανάλογα με την ανατροφή και την παιδεία τους, διαμορφώνεται από εθνικά, θρησκευτικά, ψυχολογικά, κοινωνικά και φυλετικά χαρακτηριστικά. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά υπάρχουν μόνο ως σκέψεις.

Νίκος Μπάτρας
Διαχειριστής www.aytepignosi.com