Τι είναι ο διαλογισμός;

Ο διαλογισμός είναι μια απλή μέθοδος
παρατήρησης του νου σου.
Χωρίς να παλεύεις με τον νου,
χωρίς ούτε να τον ελέγχεις,
παραμένοντας απλώς εκεί, παρατηρητής που δεν διαλέγει.
Ο,τι κι αν περνά απλώς το προσέχεις,
χωρίς προκατάληψη υπέρ ή κατά.
Δεν το χαρακτηρίζεις,
ότι δεν θά΄πρεπε αυτό να έρχεται στο νου μου,
ότι αυτή η σκέψη είναι άσχημη
και εκείνη η σκέψη είναι πολύ όμορφη και ενάρετη.
Πρέπει να μην κρίνεις,
πρέπει να μείνεις χωρίς κριτική,
γιατί τη στιγμή που κρίνεις, χάνεις το διαλογισμό.
Ταυτίζεσαι.
Γίνεσαι είτε φίλος είτε εχθρός.
Δημιουργείς σχέσεις.
Διαλογισμός σημαίνει
να μην συνάπτεις σχέσεις με την διαδικασία των σκέψεών σου,
καμιά απολύτως σχέση, ψύχραιμος, ήρεμος,
παρατηρόντας ό,τι περνά.
Και τότε συμβαίνει κάποιο θαύμα:
σιγά-σιγά βλέπει κανείς
ότι περνούν όλο και λιγότερες σκέψεις.
Οσο περισσότερο είσαι σε εγρήγορση, τόσο λιγότερες σκέψεις περνούν.
Οσο λιγότερο είσαι σε εγρήγορση τόσο περισσότερες σκέψεις περνούν.
Είναι σαν να εξαρτάται η κίνηση από την επίγνωσή σου.
Οταν έχεις πλήρη επίγνωση
έστω και για μια μόνο στιγμή, σταματούν όλες οι σκέψεις.
Υπάρχει αμέσως μια ξαφνική διακοπή.
Και ο δρόμος είναι άδειος, δεν υπάρχει κίνηση.
Εκείνη η στιγμή είναι διαλογισμός.

Σιγά-σιγά αυτές οι στιγμές έρχονται όλο και περισσότερο.
Τα κενά διαστήματα έρχονται πάλι και πάλι
και μένουν πιο πολύ.
Και αποκτάς την ικανότητα να μπαίνεις με ευκολία
στα κενά διαστήματα χωρίς προσπάθεια.
Είναι δροσιστκά, αναζωογονητικά,
και σου δίνουν την επίγνωση τού ποιος είσαι.
Οταν απελευθερώνεσαι από το νου, απελευθερώνεσαι
από κάθε ιδέα που έχεις για τον εαυτό σου.
Μπορείς τώρα να δεις ποιος είσαι χωρίς καμιά προκατάληψη.
Κι αν γνωρίσεις τον εαυτό σου
σημαίνει αυτό ότι γνωρίζεις όλα όσα αξίζει να γνωρίζεις.
Κι αν δεν πετύχεις την αυτογνωσία, δεν έχεις πετύχει τίποτα.
Μπορεί ένας άνθρωπος να γνωρίζει τα πάντα στον κόσμο,
αν όμως δεν γνωρίζει τον εαυτό του,
είναι τελείως αδαής,
είναι απλώς μια κινούμενη Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα.

Η ελευθερία χωρίς επίγνωση είναι απλώς μια κενή ιδέα.
Δεν περιέχει τίποτα.
Δεν μπορεί κανείς να είναι πραγματικά ελεύθερος αν δεν έχει επίγνωση,
γιατί το ασυνείδητό σου κυριαρχεί συνεχώς επάνω σου,
το ασυνείδητό σου κινεί συνεχώς τα νήματά σου.
Ισως να νομίζεις, ίσως να πιστεύεις ότι είσαι ελεύθερος,
αλλά δεν είσαι ελεύθερος,
είσαι απλώς θύμα κάποιων φυσικών δυνάμεων,
κάποιων τυφλών δυνάμεων.

Υπάρχουν λοιπόν δυο ανθρώπινοι τύποι. Η πλειοψηφία
ακολουθεί την παράδοση, την κοινωνία, το κράτος.
Οι ορθόδοξοι άνθρωποι, οι συμβατικοί,
οι κομφορμιστές, ακολουθούν το πλήθος,
δεν είναι ελεύθεροι.
Και μετά υπάρχουν μερικά εξεγερμένα πνεύματα,
περιθωριακοί, μποέμ, καλλιτέχνες,
ζωγράφοι, μουσικοί, ποιητές΄
νομίζουν ότι ζουν με ελευθερία,
απλώς όμως το νομίζουν.
Με την εξέγερση και μόνο
κατά τής παράδοσης δεν γίνεσαι ελεύθερος.
Εξακολουθείς να βρίσκεσαι κάτω από την κυριαρχία των φυσικών ενστίκτων.
Σε κυριεύει ο πόθος, η απληστία, οι φιλοδοξίες.
Και δεν είσαι κύριος αυτών των πραγμάτων,
είσαι σκλάβος. Λέω λοιπόν
ότι ελευθερία μπορεί να υπάρξει μόνο μέσω της επίγνωσης.
Αν δεν μετατρέψει κανείς την ασυνείδησία του
σε συνειδητότητα, δεν υπάρχει ελευθερία.

Και σε αυτό έχουν επιτύχει πολύ λίγοι μόνο άνθρωποι΄
ένας Ιησούς, ένας Λάο Τσου, ένας Ζαρατούστρας, ένας Βούδδας.
Λίγοι μόνο άνθρωποι,
που μπορούν να μετρηθούν στα δάκτυλα.
Εζησαν πραγματικά με ελευθερία,
γιατί έζησαν με επίγνωση.

Αυτή πρέπει να είναι η δουλειά κάθε πνευματικού αναζητητή:
να δημιουργήσει όλο και περισσότερη επίγνωση.
Τότε έρχεται από μόνη της η ελευθερία.
Η ελευθερία είναι το άρωμα τού άνθους τής επίγνωσης.

Osho, Eighty four thousand poems, Κεφάλαιο 5